“Bir insan başka bir insanı denetim altına alınca tepki almayı beklemelidir.”
diye bir cümle ile başlıyor, Çocukta Dış Disiplin Mi İç disiplin Mi adlı kitabın 5. bölümü.
5. Bölüm “Çocukların Denetlenmeye Nasıl Tepki Verdiklerini” çok ayrıntılı anlatmış. Uzun ve istatikli ayrıntılara çok girmeden önemli bulduğum kısımları özetliyorum.
– Dünyadaki bir çok suçlu ve azılı katilin, çocukluklarında şiddet gören insanlar olduklarını araştırmalarla göz önüne sermiş.
– Anababaların aslında sorumluluk sahibi çocuklar olsunlar diye çocuklarına güç kullandıklarını, ama tersine güç ve dayak ile kontrol altına alınmaya çalışan çocukların sorumsuz, yasa tanımayan, saldırgan, kin dolu insanlar haline geldiklerini göstermiş.
– Disiplin yanlısı bazı çocuk eğitim kitaplarının da ana babaları yanlış yönlendirdiğini anlatmış:
“Anababalar sınırları belirlemeli diye dayatırlar, ama çocuğun gereksinimlerinin yok sayılmasına nasıl tepki göstereceğiyle ilgili hiç birşey söylemezler.”
“Anababalar otoritelerini kullanmaktan korkmamalıdır diye akıl verirler, ama çocuğun bu baskıya tepkisinden pek söz etmezler.”
“Başka bir deyişle güce dayalı disiplini savunanlar hiçbir zaman disiplini, neden ve sonuç olgusu, etki ve tepki olayı olarak algılayıp aktarmazlar.”
Yazarın bu söylediklerinin kanıtını her gün çocuklarımla yaşadığım tecrübelerde buluyorum. Çocuğa azıcık bile olsa güç kullanarak yaklaştığınız her davranışınız sizi uğraştıran bir tepki olarak geri dönüyor.
“Güce dayalı disiplin yanlılarının bizi inandırmaya çalıştıklarının tersine çocukların cezalandırıcı disiplini hiçbir zaman istemedikleri açıktır. Hiçbir çocuk onu istemez, gereksinim duymaz. ÇOCUKLARIN HİÇBİRİ KENDİLERİNİ CEZALANDIRAN ANABABALARINI VE ÖĞRETMENLERİNİ ASLA UNUTMAZLAR.”
Çocukların güce ve otoriteye verdikleri tepkilerle ilgili istatistik bilgileri ve araştırmaları okumak isteyenler, kitabın bu bölümüne bakabilirler. Burada sadece çocukların verdikleri tepkileri madde madde yazarak bu konuyu bitirmek istiyorum:
Çocukların Kullandığı Başetme Yöntemleri:
1. Karşı koymak
2. İsyan etmek
3. Öç almak
4. Saldırgan davranmak
5. Kanunlara ve kurallara uymamak
6. Kızmak
7. Yalan söylemek, aldatmak
8. Suçu başkalarına atmak
9. Kabadayılık yapmak
10. Yetişkinlere karşı birleşik cephe oluşturmak
11. Yağcılık yapmak
12. Hayallere dalmak, fanteziler üretmek
13. Rekabet etmek, kaybetmekten hoşlanmamak, başkalarını kötü göstermek
14. Kaytarmak vazgeçmek
15. Kopya çekmek
16. Evden kaçmak, okulu bırakmak
17. Konuşmamak, yetişkinleri defterden silmek, umursamaz davranmak
18. Ağlamak, umudunu yitirmek, depresyona girmek
19. Korkmak, utanmak, yeni bir şeyler denemeye çekinmek
20. Sürekli onay aramak, güvensizlik hissetmek
21. Psikosomatik hastalık belirtileri göstermek
22. Aşırı yemek, aşırı perhiz yapmak
23. Boyun eğmek, uysal davranmak (Tepkilerin içinde en tehlikeli olanı)
24. Aşırı içki içmek, uyuşturucu kullanmak, bağımlılık
Anababalar ve öğretmenler sınıfta listelerini hazırladıkları ve tüm listenin kendi deneyimlerinden oluştuğunu fark ettikten sonra her zaman aşağıdaki sözleri söylerler:
“Bu davranışları ortaya çıkartıyorsa insanlar neden güç kullanmak isterler ki?
“Bu davranışların hiçbirini çocuğumda görmek istemem.”
“Listede olumlu tek davranış yok”
“Biz çocukluğumuzda güce böyle tepki vermişsek, çocuklarımız da elbette aynı tepkiyi verecekler.”
Evet çocuklarımızda istemediğimiz yukarıdaki davranışlar yerine, istediğimiz doğru davranışları görmemiz nasıl mümkün olacak? Büşra?nın Notları kategorisindeki bir sonraki yazıda yeni bir bölüm başlayacak ve bu sorunun cevabını arayacağız.
Buraya kadarki yazılar, sert disiplinin ve güç kullanmanın doğru olmadığına ikna olmak içindi. Bundan sonraki yazılarda sonra, ana babalar olarak, güç kullanmanın yerine ne gibi yöntemler kullanacağımızdan bahs edeceğiz. Çocukların davranışlarını değiştirmeleri için denetim gerektirmeyen yöntemleri öğreneceğiz.
Tekrar görüşmek üzere..
Alıntılar ‘Çocukta Dış Disiplin Mi, İç Disiplin Mi?’ isimli kitaptan yapılmıştır. Dr. Thomas Gordon, Sistem Yayıncılık
* Yazı için koyduğum resim benim için çok anlamlı, yardım isteyenler eller var resimde. Çocuklarımız yukarıdaki tepkileri sürekli olarak veriyorlarsa, zor durumdalar ve acilen yardım istiyorlar demektir.